Durf jij de slang te aaien?

Het klinkt misschien makkelijk: aan de slag gaan met vernieuwing of innovatie. Maar de praktijk is weerbarstig: Want waar ga je beginnen? Welke stappen ga je zetten? Hoe zien de komende maanden er uit? En hebben jij en je team überhaupt wel de juiste tools en vaardigheden? Om over de nodige weerstand (in jezelf en bij je collega's) nog maar te zwijgen...

Kleine successen
De kunst is om kleine stappen te zetten. Kleine stappen die leiden tot kleine successen. Om zo uiteindelijk je doel te bereiken. Maar vaak willen we te snel en hebben we alleen het einddoel voor ogen. Of wordt er door management of directie gevraagd om een plan. Wat ga je precies doen over zes maanden? Hoe ziet het hele traject eruit? Terwijl je dat nog niet kunt aangeven. Omdat je niet precies weet welke successen je onderweg gaat behalen en wat die betekenen voor een volgende stap. Elke nieuwe stap zet je op basis van wat er daarvoor is gebeurd. Wat je hebt geleerd. Wat je fout hebt gedaan. Een iteratief proces waarbij je moet accepteren dat niet alles vooraf vaststaat en waarbij je flexibel moet inspelen op wat voorgaande stappen je hebben opgeleverd. En op wat er ondertussen wellicht is veranderd in je omgeving (je bedrijf, de maatschappij etc.).

Aai de slang!
Een van mijn favoriete boeken is 'Creative Confidence' van David Kelley (CEO van IDEO, een Amerikaans bedrijf dat nieuwe oplossingen ontwikkelt voor vele multinationals). Daarin staat een voorbeeld van hoe Dr. Albert Bandura (een gerenommeerd professor psychologie aan de universiteit van Stanford) mensen helpt met het vergroten van hun 'zelfeffectiviteit' (iemands geloof in zijn of haar eigen kwaliteiten om taken te volbrengen en doelen te bereiken). In het boek wordt dit voorbeeld gebruikt om aan te geven hoe je je 'creative confidence' – het vertrouwen in je eigen creatieve vermogens – kunt vergroten. Het principe werkt als volgt.

Stel je hebt een fobie voor slangen. Als iemand je dan een slang voorhoudt en je min of meer dwingt deze te aaien, ga je dat zeker niet doen. Sterker nog, je angst voor slangen zal waarschijnlijk toenemen. Maar als je in kleine stapjes wordt meegenomen om je angst te overwinnen, lukt het zeer waarschijnlijk wel. Dr. Albert Bandura pakt dit als volgt aan. Hij gaat samen met de persoon die de fobie heeft eerst in een ruimte zonder slang zitten en zegt dat in de ruimte naast hen een slang zit. Dat is een beetje oncomfortabel voor de angstige persoon, maar niet onoverkomelijk. In een volgende sessie schuift hij een gordijn opzij waarachter een raam zit dat zicht geeft op de naastgelegen ruimte – en daarmee op de slang. Hij stelt voor dat ze samen naar de slang kijken, meer niet. In opeenvolgende sessies gaat hij zo steeds een stapje verder: samen in de deuropening staan van de ruimte met de slang, dan in de ruimte met de slang gaan staan en zo door totdat de persoon met de fobie de slang aait. Wat er gebeurt is dat de angstige persoon steeds een 'microcommitment' doet: hij of zij boekt steeds een klein succesje, waardoor het makkelijker wordt de volgende stap te zetten.

Acceptatie van verandering
Bij vernieuwing en innovatie werkt het net zo. Je kunt als verantwoordelijke wel in een keer een totaal nieuwe aanpak, proces, dienst of product willen uitstorten over je afdeling of bedrijf, maar dat roept alleen maar meer weerstand op tegen veranderingsprocessen. Je kunt het proces beter opknippen in kleine, overzichtelijke stukjes en zo steeds kleine successen boeken. Als je omgeving deze successen ziet, zal een volgende stap makkelijker geaccepteerd worden. Zo werk je stap voor stap toe naar je einddoel. Dit geeft je meteen de mogelijkheid om te leren van elke stap, waar nodig direct verbeteringen door te voeren en te bepalen wat de volgende stap moet zijn.

Design thinking helpt
Het proces van design thinking helpt bij een dergelijke aanpak. Het biedt je de processtappen, tools en technieken om stukje bij beetje toe te werken naar je einddoel, waarbij je flexibiliteit inbouwt in je proces. Je ontwerpt als het ware stap voor stap de oplossing. Zie het als een productontwerper die steeds prototypes bouwt, deze test bij de doelgroep en op basis daarvan een volgende stap zet. Een voorbeeld van een stap in dit proces is het stellen van de juiste vraag. Wat is nu eigenlijk het probleem dat je (eerst) moet oplossen? Maak je vraag overzichtelijk, knip hem op in deelvragen. Los die stuk voor stuk op en je lost uiteindelijk de overkoepelende vraag op. Hoe je dit doet – en hoe je door het stellen van andere vragen tot nieuwe oplossingen komt – lees je in ons gratis e-book 'De vraag is wat de vraag is'.

Door design thinking toe te passen in (complexe) vraagstukken en veranderingstrajecten neem je de angst voor vernieuwing makkelijker weg en zul je zien dat uiteindelijk (bijna) iedereen de slang durft te aaien...!